همبستگی

خبرنامه امیرکبیر: بیش از ۱۰۰۰ دانشجوی دانشگاه صنعتی اصفهان با صدور بیانیه ای ضمن اشاره به فضای یاس آلود موجود در جامعه و دانشگاه و نیز اعتراض به این شرایط، ابراز امیدواری کرده اند که انتخابات پيش رو به تغيير رويه ها و نگرش کنونی در دانشگاه ها بیانجامد، حقوق و حرمت از دست رفته ی دانشجويان اعاده گردد، انحصار و عصبيت جای خود را به تسامح و کثرت دهد و ساحت دانشگاه از چنين حريم شکنی هايي مصون بماند.

دهمين دوره ی انتخابات رياست جمهوری در شرايطی فرا می رسد که سياست های تنگ نظرانه و آمرانه ی دولتی در حوزه های مربوط به زنان فضای تنفسی را برای نيمی از جامعه به صورتی مضاعف سنگين و سرب آلوده کرده است. اعمال تبعيض های جنسيتی ماتتد طرح سهميه بندی در آزمون های ورودی دانشگاه ها و برخورد امنيتی- پليسی و غيرکارشناسانه با آسيب های اجتماعی مانند طرح ” گشت های ارشاد “، به تضييع حقوق و تحديد آزادی های اساسی انجاميده است. در اين ميان، نهاد دانشگاه هم از آسيب سياست های مدنيت ستيز و تبعيض آميز دولتی آسوده نبوده است.

فضای آغشته به بي اعتمادی و سرخوردگی در دانشگاه که روز به روز با نقض حريم خصوصی دانشجويان به ويژه دختران ترس خورده تر شده، انگيزه ی انتشار اين بيانيه بوده است. از مصاديق تضييع حقوق دانشجويان دختر در دانشگاه می توان به موارد زير اشاره کرد:

• محدود سازی و نظارت های بيش از اندازه که در حضور و غياب های شبانه و همين طور ايجاد محدوديت زمانی برای رفت و آمد دختران در خوابگاه نمود دارد.
• دخالت در حوزه شخصی افراد (مانند ايرادهای بي مورد به نوع پوشش و حتی رنگ لباس) و به رسميت نشناختن حق انتخاب و حق متفاوت بودن.
• تقسيم بندی خودی غيرخودی در رفتار با دانشجويان و برخوردهای سليقه ای، ارايه گزارش های نادرست به کميته انضباطی و احضارهای غيرموجه پی در پی، همراه با بکارگيری اهرم های فشاری نظير تماس با خانواده که آرامش فکری دختران دانشجو را با مخاطره مواجه کرده است.
• تفکيک های بی معنای جنسيتی مانند جداسازی بعضي فضاهای آموزشی.
• تعرض به حوزه ی خصوصی افراد با توجيه جلوگيری از “اختلاط غيرضروری” و تحقير و هتک حرمت دانشجو توسط افراد مسئول و غيرمسئول.
• حساسيت های غيرقابل توجيه نسبت به برنامه ها و فعاليت های مربوط به حوزه زنان.

• قوانين و آيين نامه های مبهم در کنار نهادهای موازی مثل کميته انضباطی، انتظامات، حراست و دفتر تعاملات اجتماعی که حدود وظايف و اختيارات هيچ کدام روشن نيست و گويی مسئوليت شان تنها در کنترل روابط خصوصی افراد و پوشش دختران دانشجو خلاصه می شود.

در پس رفتار و نگاه محدودکننده ای که بعضی مصاديق آن در بالا آمد، ذهنيت های تنگ نظرانه و متصلبی وجود دارد که حضور زنان و دختران را در عرصه ی عمومی برنمیتابد. حتی اگر نتيجه ی آن، تعويق روند توسعه باشد. ذهنيت هايی که حضور فعال اجتماعی زنان را موجب افزايش فساد در جامعه مي داند و تحصيل دختران را تنها به منظور “مادری بهتر شدن” به رسميت می شناسد و با ايفای نقش اجتماعی زنان ورای نقش سنتی آن ها مخالف است. گرچه اين نگاه کنترل گرا که همه را مشکوک و گناهکار می بيند با ايجاد محدوديت های فيزيکی در پی اين است که محدوديت را در روان افراد و فرهنگ عمومی نهادينه کند، اما تداوم سياست های محدودساز و تحميل موانع حقوقی در مسير طبيعی رشد اجتماعی زنان، تدارک گر سيلی خواهد بود که به وقت جاری شدن لطمه های جدی به هنجار های اجتماعی وارد می آورد.

رفتارهای زننده، غيرمسئولانه و بی نتيجه با نوع پوشش و حجابی که مورد پذيرش عرف جامعه است و اجبارهای قانونی و غيرقانونی در اين زمينه، نه تنها کمکی به اخلاق نمی کند، که حجاب را از درون مايه ی ارزشی خود تهی و به ضد ارزش بدل می سازد.

کم توجهی دانشجويان نسبت به استيفای حقوق تضييع شده ی خود از يکسو و تصويب قوانينی که امکان اعتراض به احکام نهادهای انضباطی داخل دانشگاه ها را با مشکل مواجه کرده و اين نهادها را غير پاسخگوتر و عملکردشان را غيرمسئولانه تر ساخته ( نظير آيين نامه ی اخير “شورای عالی انقلاب فرهنگی” که مانع شکايت از احکام صادر شده در دانشگاه به ديوان عالی عدالت اداری می شود) از سوی ديگر، به پيشروی محدوديت ها و تضييع حقوق دانشجويان انجاميده است.

ما امضاکنندگان اين بيانيه علی رغم وجود فضای يأس آلودی که بيهودگی انجام هرگونه فعاليت فرهنگی و اصلاحی را تلقين می نمايد، اعتراض خود را نسبت به شرايط موجود دانشگاه اعلام مي داريم و ضمن دعوت از دوستانمان برای جدی گرفتن و پيگيری حقوق خود، اميدواريم انتخابات پيش رو به تغيير رويه ها و نگرش کنونی در دانشگاه ها بیانجامد، حقوق و حرمت از دست رفته¬ی دانشجويان اعاده گردد، انحصار و عصبيت جای خود را به تسامح و کثرت دهد و ساحت دانشگاه از چنين حريم شکنی هايي مصون بماند.

مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران: کمیته حق تحصیل، مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران بعد از برگزاری دو نشست در اردیبهشت ماه سال جاری در روز گذشته مورخه 4 خردادماه سومین نشست سراسری خود را در شهر ساری مرکز استان مازندران برگزار کرد.

در این نشست که با حضور اعضای کمیته حق تحصیل، حقوقدانان و عده ای از محرومین از تحصیل برگزار شد به صحبت درباره علل و راه حل های حقوقی و عملی موجود برای جلوگیری و کاهش این محرومیت ها پرداخته شد.

در ابتدا حسام میثاقی در مورد مجموعه فعالان حقوق بشر و تاریخچه تشکیل کمیته حق تحصیل صحبت نمود. او با اشاره به اینکه نهادینه کردن قانون اساسی و همچنین اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق های بین المللی در ایران از جمله اهداف مجموعه و همچنین کمیته است به صحبت در مورد اهداف و امکانات کمیته پرداخت. آقای میثاقی نظم دادن و سیستماتیک کردن فعالیت های پی جویی حق تحصیل را از اهداف مهم کمیته خواند و محرومین از تحصیل را تشویق به یاری نمودن کمیته در جمع آوری آمار محرومین از تحصیل نمود. این دانشجوی محروم از تحصیل در ادامه اظهار داشت دست یابی به حق تحصیل می تواند زمینه ای را برای گردهم آیی و وحدت اقشار مختلف دانشجویی فراهم نماید. وی همچنین به امکانات موجود کمیته برای تسهیل فعالیت های محرومین از تحصیل اشاره نمود. حسام میثاقی استفاده از وکلا و حقوقدانان برای مشورت و همچنین تهیه دادخواست و پیگیری فعالیت های حق تحصیل را از جمله امکانات کمیته خواند و همچنین به عمده فعالیت کمیته که کار رسانه ای و متعاقبا تنویر افکار عمومی است اشاره نمود. او محرومین از تحصیل را به نوشتن مقالات و تهیه گزارش در باب حق تحصیل تشویق نمود و از آنان خواست تا به عنوان افرادی که محرومیت را از نزدیک لمس نموده اند به ایجاد بستری برای جلوگیری از این قبیل محرومیت ها کمک نمایند.

سارا محبوبی نماینده کمیته حق تحصیل در شهر ساری دومین سخنران جمع بود. وی به لزوم احقاق حق برای هر فرد و عدم وجود توجیه قانونی برای محرومیت از تحصیل اشاره نمود. در ادامه با اشاره به تعدادی از مواد قانون اساسی که تحصیل را حقی طبیعی برای هر فرد محسوب می نماید به لزوم داشتن احساس مسئولیت برای هر فرد در جهت بازیابی حقوق از دست رفته اشاره نمود. خانم محبوبی همچنین از دانشجویان حاضر در دانشگاه ها خواست تا با ارتباط با اقشار مختلف دانشجویی در دانشگاه محل تحصیل خود کمیته را یاری دهند.

سخنران بعدی جمع پژمان روشنکوهی، حقوقدان بود که به بررسی اجمالی حق تحصیل در قوانین و معاهدات بین المللی پرداخت. آقای روشنکوهی با توضیح و بررسی تعدادی از اصول قانون اساسی مانند اصل 3،14،19،20، 23 و 30 و همچنین ماده 18 و 19 اعلامیه جهانی حقوق بشر در نهایت اظهار داشت که تنها در قانون اساسی حداقل به 10 اصل می توان اشاره نمود که در آن تحصیل را حقی همگانی و برای همه ملت ایران اعلام می کند.

فاران خوان یغما دانشجوی اخراجی دانشگاه مازندران که پس از گذراندن 6 ترم در رشته ریاضیات محض به دلیل بهایی بودن از دانشگاه مازندران اخراج شده بود بعنوان سخنران بعدی در صحبت های خود به این نکته اشاره نمود که در هنگام اخراج با مراجعه به مسئول مربوطه در دانشگاه با عبارت " توقف تحصیل " در مقابل نام خود مواجه شده است. این دانشجوی محروم از تحصیل همچنین تشکیل کمیته حق تحصیل را گامی موثر در جهت دست یابی به حقوق تک تک شهروندان ارزیابی نمود.

سمیرا آزادی داوطلب محروم از تحصیل سخنران بعدی جمع بود که پشت تریبون قرار گرفت. او در صحبت های خود به این نکته اشاره نمود که 7 بار در کنکور سراسری شرکت نموده است و هر بار به دلایل مختلف از تحصیل محروم شده است و مسئولین دلیل آن را اعتقادات مذهبی وی دانسته اند. او با توضیح یکی از دفعات شرکت خود در کنکور به رتبه های یک رقمی و دو رقمی خود در آزمون های قلم چی و انتظار خود و اطرافیان برای دست یابی به رتبه 2 رقمی اشاره نمود. این داوطلب محروم از تحصیل در پایان صحبت های خود اظهار داشت که تمامی این اتفاقات نباید سبب ناامیدی ما باشد و محرومین از تحصیل با جدیت باید در جهت دست یابی به حقوق از دست رفته خود تلاش نمایند.

سخنران پایانی جمع خانم نعیمه اشراقی بودند. خانم اشراقی پس از گذراندن چند ترم در رشته بیولوژی در دانشگاه شیراز در سال 59 در زمان انقلاب فرهنگی از دانشگاه اخراج شده است. وی به یکی از اولین قربانیان این نقض حقوق اظهار داشت که بر روی پرونده ایشان نوشته شده بود "عضویت در فرقه ضاله بهائیت" وی در ادامه صحبت های خود به مقایسه وضعیت آن دوران با امروز پرداختند و اظهار داشتند در حال حاضر زمینه برای فعالیت و پیگیری این حق فراهم است چرا که در آن دوران حتی زنده ماندن بهاییان نیز جای امیدواری داشت. ایشان همچنین به یکی از دوستان خود اشاره نمودند که پس از پیگیری های زیاد برای دست یابی به حق تحصیل در آن سالها به 10 سال حبس در زندان اوین محکوم شدند. این دانشجوی محروم از تحصیل در پایان صحبت های خود آرزوی خود را ساختن ایرانی آباد، آزاد و قانونمند خواندند که در آن هیچکس به خاطر عقیده خود از حقوق قانونی خود محروم نمی شود چرا که این تفاوت ها نشانه اختلاف نیست بلکه تنها نشانه تنوع و موجب پیشرفت است.

در پایان کتابی آموزشی از سری انتشارات مجموعه فعالان حقوق بشر در ایرن بین حاضرین توزیع شد.

توضیح : کمیته پی جویی حق تحصیل بهاییان نیز پس از حدود سه ماه فعالیت به کمیته حق تحصیل برای فعالیت با ظرفیتهای بیشتر و اهداف گسترده تر ملحق شد.

بيانيه ۱۰۰۰ دانشجوی دانشگاه اصفهان در اعتراض به فضای حاکم بر دانشگاه و مسائل جنسیتی