آزادی مطبوعات در ایران، مقام ۱۷۲ از ۱۷۵

۱۳۸۸/۰۷/۲۸

راديو فردا: بر اساس تازه‌ترين گزارش سازمان گزارشگران بدون مرز، ايران از نظر ميزان آزادی مطبوعات باز هم به رده‌های پايين‌تری سقوط کرده، در حالی که ايالات متحده آمريکا با بيست پله صعود به رده بيستم رسيده است.

گزارشگران بدون مرز روز سه‌شنبه گزارش سالانه خود را در مورد وضعيت آزادی مطبوعات در سراسر جهان در سال ۲۰۰۹ منتشر کرد.

در گزارش سالانه این سازمان که در زمينه دفاع از آزادی مطبوعات در جهان فعاليت می‌کند، ايران از نظر ميزان آزادی مطبوعات در ميان ۱۷۵ کشور جهان در رده ۱۷۲ قرار گرفته است.

در آخرين جدول رده‌بندی جهانی آزادی مطبوعات که با توجه به وضعيت آزادی مطبوعات در کشورهای جهان در محدوده زمانی ١٠ شهريور سال ١٣٨٧ تا ١٠ شهريور سال جاری تنظيم شده است، ايران به رده‌های پايين‌تر جدول سقوط کرده است.

در گزارش سال گذشته گزارشگران بدون مرز ايران در ميان ۱۷۲ کشور در رده ۱۶۶ قرار داشت.

در اين گزارش با اشاره به انتخابات رياست جمهوری در ايران و اعلام نام محمود احمدی‌نژاد به نام فرد پيروز در اين انتخابات به تاثير اين رويداد در وخيم‌تر شدن اوضاع برای روزنامه‌نگاران ايران پرداخته شده و آمده است: «بازداشت گروهی روزنامه‌نگاران در پی سرکوب اعتراض‌های گسترده نسبت به تقلب و تخلف در انتخابات رياست جمهوری ايران از جمله دلايل اين وخامت است. روزنامه‌نگاران بازداشت شده مجبور به اعتراف‌های اجباری شده و در دادگاه‌های استالينی محاکمه شدند.»

در بخش ديگری از گزارش سازمان گزارشگران بدون مرز در باره وضعيت آزادی مطبوعات در ايران با اشاره به محدوديت‌هايی که از سوی دولت آقای احمدی‌نژاد بر روزنامه‌نگاران و رسانه‌ها اعمال می‌شود آمده است: «با استقرار نيروهای امنيتی در چاپخانه‌ها و تحريريه‌ روزنامه‌ها، اعمال سانسور پيش از انتشار در ايران آغاز شده است.»

هر چند ايران پيش از اين نيز در رده‌های پايانی جدول رده‌بندی‌ آزادی مطبوعات در جهان قرار داشت، در گزارش سال جاری گزارشگران بدون مرز ايران به «پشت دروازه سه کشور جهمنی برای آزادی مطبوعات يعنی ترکمنستان، کره شمالی و اريتره» رسيده است.

در جدول رده‌بندی آزادی مطبوعات در جهان اين سه کشور پس از ايران به ترتيب در رده‌های انتهايی قرار گرفته‌اند و بدترين وضعيت را از نظر آزادی مطبوعات به خود اختصاص داده‌اند.

نگرانی گزارشگران بدون مرز درباره وضعيت ايران

ژان فرانسوا ژوليارد، دبير اول گزارشگران بدون مرز، هنگام ارائه گزارش سالانه اين سازمان با اشاره به محدوديت‌های ايجاد شده برای رسانه‌ها در ايران اظهار داشت: «ما به‌ويژه نگران وضعيت ايران هستيم، اين کشور به شکلی خطرناک به سه کشور جهمنی برای آزادی مطبوعات يعنی ترکمنستان، کره شمالی و اريتره که سال‌هاست آخرين رده‌های جدول را به خود اختصاص داده‌اند نزديک شده است».

وی همچنين با تاکيد بر لزوم دفاع يکسان از آزادی مطبوعات در سراسر جهان به انتقاد از سقوط جايگاه برخی دمکراسی‌های غربی مانند فرانسه، ايتاليا يا اسلواکی در جدول رده‌بندی پرداخت و اظهار داشت: «اروپا بايد تلاش کند که الگويی برای آزادی‌های سياسی باشد. اگر خودمان قابل سرزنش باشيم، چگونه می‌توانيم نقض حقوق بشر را در جهان محکوم کنيم.»

وی در عين حال با استقبال از تاثير انتخاب باراک اوباما به عنوان رئيس جمهور آمريکا بر بهبود وضعيت آزادی مطبوعات در اين کشور و صعود بيست پله‌ای ايالات متحده در جدول رده‌بندی اين صعود را «برای دلگرمی» کافی ندانست.

در حالی که در گزارش سال ۲۰۰۸ گزارشگران بدون مرز ايالات متحده در رده چهلم جدول قرار داشت، اين کشور در گزارش سال ۲۰۰۹ به رده بيستم صعود کرده است.

در مقابل برخی کشورهای اروپايی مانند فرانسه و ايتاليا که زمانی الگوي آزادی مطبوعات در جهان به شمار می‌رفتند به رده‌های پايين‌تر سقوط کرده‌اند.

در جدول رده‌بندی گزارشگران بدون مرز دانمارک در رده نخست قرار گرفته است و پس از آن کشورهای فنلاند، ايرلند، نروژ و سوئد از بهترين شرايط برای فعاليت رسانه‌ها برخوردارند.

----

مطبوعات، توقیف، تهدید

هرمز شریفیان

دوشنبه ۲۷ مهر ۱۳۸۸

روز: داستان مطبوعات در ایران هرروز با پدیده ای نو روبرو می شود. محمود شمس الواعظین که این روزها کمتر خبری از وی می شنویم در جایی گفت:تاریخ مطبوعات در ایران به دو دوره تقسیم می شود، پیش از انتشار روزنامه جامعه و پس از آن. اصل 168 قانون اساسی اولین بار در دادگاه جامعه نمود یافت هر چند که پس از آن مانند بسیاری از اصول دیگر این قانون بدست فراموشی سپرده شد و دیگر برای توقیف نشریات نه به دادگاه علنی نیاز بود نه به وکیل مدافع ونه هیأت منصفه.

بهار79 شکل دیگری در برخورد با مطبوعات بود که در حافظه تاریخی به توقیف فله ای شهرت یافت. بسته شدن بیش از 20 نشریه ظرف دو روزکه بر خلاف همان اصل 168 قانون اساسی است نام ایران را درصدر کشورهایی قرار داد که در آنها خبری از آزادی مطبوعات نیست. پس ازآن بود که خط قرمزها پررنگ تر شد؛ محدودیت بیش از پیش مطبوعات و توقیف گسترده روزنامه نگاران که تا امروز نیز ادامه یافته است فاز بعدی عملیاتی بود که برای تهدید رکن چهارم دموکراسی کلید خورد. از توقیف تلفنی روزنامه ها تا برداشتن مطلب صفحه بندی شده در آخرین لحظه چاپ و خالی ماندن جای آن مطلب در شماره روز بعد، همه و همه از رخدادهای ریز و درشتی بود که فقط در عرصه روزنامه نگاری ایران قابل رویت است.

نمایشگاه شانزدهم مطبوعات نیز قرار بود، صبح روز سه شنبه 28 مهر88 گشایش یابد ولی اینبار با موضوعی تازه به نام تعویق روبرو شدیم. دلیل این تعویق در خبرها، درخواست برخی مدیران مسئول به خاطر عدم آمادگی عنوان شده است. آن هم در حالیکه نیک می دانیم نادرستی در اخبار داخلی از درصد بالایی برخوردار است و شنیده های موثق حاکی از آن است که معترضان به بازداشت روزنامه نگاران قرار است در این روز اعتراض خود را علنی کنند.

حال پرسش از مسئولان برگزاری نمایشگاه سالانه مطبوعات این است که این تعویق تا کی ادامه خواهد داشت؟ بدون شک تاریخ گشایش این نمایشگاه باید اعلام شود. شاید دو راه پیش پای مسئولان برپایی نمایشگاه شانزدهم باشد. یکی اینکه تاریخ افتتاحیه را فقط به خودی ها اعلام کنند و دیگری اینکه مطبوعات را با پدیده ای نو روبرو کنند که همان تعطیلی نمایشگاه است